Кәсіби өзін-өзі анықтау - бұл кәсіби дамудың және тұлғаны қалыптастырудың бастапқы кезеңі, жалпы және кәсіптік білім беру арасындағы қарым-қатынас, өмірде өзін-өзі анықтаудың және кәсіби мансаптың маңызды шарты. Кәсіби өзін-өзі анықтаудың негізгі міндеттері: кәсіби бағдарды қалыптастыру және кәсіби өзіндік сананы дамыту.

Кәсіби өзін-өзі анықтаудың қалыптасуы адам өмірінің жоспарларымен, қоғамдағы өзінің орнын саналы түрде іздеу, өз өмірінің нысаны ретінде өзін-өзі жүзеге асыруға ұмтылысы.

Кәсіби өзін-өзі анықтау мамандық таңдаудан басталады, бірақ мұнымен аяқталмайды, өйткені адам өмір бойы кәсіби сайлаудың үздіксіз сабақтастығына тап болады (Кәсіби дайындық кезінде, мамандандыру кезінде, дағдылар мен шығармашылықты жетілдіру жолдарын анықтауда, еңбекке қабілеттілігін жоғалтқан жағдайда немесе жұмыс және т.б.).

«Өзін-өзі анықтау» ұғымын түсіндіру кезінде кейбір зерттеушілер «өзін-өзі анықтау» етістігінің мазмұнынан шығады, бұл өзін, қоғамдық мүдделерін жүзеге асыруды, өзінің болмысын, өмірдегі, қоғамдағы орнын анықтауды, өз бетінше өмір сүруді бастауды білдіреді. Басқа интерпретацияға сәйкес, өзін-өзі анықтау жетілген тұлғаны қалыптастырудың, өзін, оның мүмкіндіктері мен ұмтылыстарын түсінудің, адамзат қоғамындағы орнын және өмірдегі мақсатын түсінудің орталық факторы болып табылады.

Эксперимент жұмыстарында, зерттеу әістерін қолдана отырып, авторлармен 1 курс студенттерінің кәсіби бағдары, педагогикалық өзін-өзі анықтау дайындығы анықталды, 1 курс студенттерінің және олардың педагогикалық мамандық түрлеріне деген қызығушылық деңгейлері ашылып, салалары көрсетілді.

Әдістерді қолдану нәтижелеріне сүйене отырып, біз келесі қорытындылар жасадық. Сауалнамаға қатысқан студенттердің жартысы мамандық таңдау туралы шешім қабылдады, бірақ өз мамандағын таңдамаған студенттердің пайызы да бар. Кәсіп түрлеріне қызығушылық деңгейі бойынша студенттер
«адам - көркем образ» кәсіп түріне жоғары қызығушылық танытты. «Адам-белгі жүйесі» мамандығының түрі ең аз қызығушылық тудырды. Қызығушылық салаларын таңдауға сәйкес студенттердің көпшілігі кәсіпкерлік пен үйшаруашылығына қызығушылық танытады.

Респонденттер физика мен математика саласына ең аз қызығушылық танытты. Студенттердің кәсіби өзін-өзі анықтау деңгейін арттыру үшін біз "студенттердің педагогикалық өзін-өзі анықтау" курсының бағдарламасын әзірледік, оның мақсаты болашақ мұғалімдердің саналы кәсіби өзін-өзі анықтауға дайындығын қалыптастыру болып табылады